KAHRAMANMARAŞ DONDURMASI TESCİLLİ Mİ? KAHRAMANMARAŞ’TA DONDURMA FESTİVALİ TERTİP EDİLMEKTE MİDİR?
Yazımızın başlığında peş peşe iki soru bulunmaktadır.
Önce ilk soruya cevap vereyim.
Kahramanmaraş Dondurması “coğrafi işaret olarak tescillidir.”
Coğrafi işaret olarak bir ürünün tescil edilmesi ile o ürünün o ile ait olduğu netleşiyor mu? Ve ondan sonra başka bir İl, o ürün üzerinde hak iddia edemiyor mu?
Ya da daha farklı sorayım. Aynı ürün bir başka İl yetkililerince kendi İllerine coğrafi işaret olarak tescil edilebilir mi?
Bu hususlarda çok fazla bilgim yok.
Bu noktada şunları söyleyebilirim.
“Bizim sarımsağımız, soğanımız, patatesimiz meşhur “ diye birkaç İl coğrafi işaret tescili alabilir.
Tescilli coğrafi işaretler, kendine özgü niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından belirli bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir. Coğrafi işaret tescilinin maksadı, üretim ve kaynağına dayalı özelliklerden dolayı belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını, aslına uygun şekilde üretilmesini ve gelecek kuşaklara aktarılması sağlamaktır. Bu sebeple kültürel açıdan da önem taşımaktadır.
Kahramanmaraş Valiliğinin resmi internet sitesinde aşağıdaki listede belirtilen 20 ürün ile ilgili olarak şöyle bir açıklama mevcuttur.
“Maraş Dondurması, Maraş Burma Bileziği, Maraş Çöreği, Maraş Biberi, Maraş Tarhanası, Andırın Tirşiği, Kahramanmaraş Hartlap Bıçağı, Kahramanmaraş Oyma Ceviz Sandığı, Kahramanmaraş Yemenisi, Çağlayancerit Cevizi, Maraş File Nakışı, Maraş Sumak Ekşisi Akıtı, Maraş Parmak/Sıkma Peyniri, Maraş İşi/Maraş Sim Sırma, Afşin Koçovası Sarımsağı, Ravanda Şerbeti, Maraş Kelle Paçası, Maraş Camekanı, Maraş Rahlesi, Güllü Motifi” olmak üzere 20 yöresel ürünümüzün coğrafi işaret olarak tescil edilmesine katkı sağlanmıştır.
Kahramanmaraş’ımıza özgü ve bizim özelliğimizi yansıtan meşhur ürün ve hizmetlerimiz elbette bunlar ile sınırlı değildir.
Kahramanmaraş'ın Andırın Tirşiği, Bertiz Kabarcık Üzümü, Çelik Mutfak Eşyası Üretimi ve Bakırcılığı, Sumak Ekşisi veAkıtı, Tekstili, Kapalı Çarşısı, Kaplıcaları, Tarihi ve Turistik Yerleri (Afşin Ashab-ı Kehf, Kahramanmaraş Kalesi vb gibi yerler), Şair ve Yazarları, Eli Böğründe Yemeği, Pazarcık Dalak Peyniri, Pazarcık Sarımsağı ve Ekşili Çorbası elbette İlimizi yansıtır ve Ülkemiz çapında bilinir özelliktedir.
Bu arada şunu da hassaten belirtmek istiyorum.
Hernekadar ismi “Antep Fıstığı” olsa da, Antep Fıstığının %90'ı Gaziantep İli dışında yetiştirilir. Antep Fıstığı Kahramanmaraş Pazarcık’ta, Şanlı Urfa ve Adıyaman’da yetiştirilir.
Şimdi bunu böyle belirttikten sonra yazımıza, yani “ürün tescil konusuna” devam etmek istiyorum.
Şimdi bu yazımızda “tüm bu ünlü ürünlerimiz, hizmetlerimiz ile tarihi ve turistik yerlerimiz tescilli mi” diye sormuyorum.
Yalnızca en ünlü ürünümüz olan dondurma “Kahramanmaraş iline aittir ve Dünya çapında bilinmektedir, diğer hiçbir dondurmaya benzemezdir” diye bir tescil mevcut mudur?
Bunu soruyorum.
Bu soruya şöyle cevap vereyim.
Kahramanmaraş Dondurması için Dünya çapında böyle bir tescil yoktur. Ya da tüm Dünya’da geçerli bir tescilimiz yoktur. Kahramanmaraş Dondurması için, Avrupa Birliği açısından da geçerli bir ürün tescilimiz yoktur.
Ancak Gaziantep Baklavası için böyle bir tescil mevcuttur.
Coğrafi tescil Ülke çapında bir tescili gösterir ve elbette bu da mühimdir.
Bir de şurası açık bir gerçektir. “Dondurma denildiğinde akla Kahramanmaraş gelir.”
Buna rağmen Kahramanmaraş Dondurması için “coğrafi işaret olarak tescili” elbette mühimdir.
Yukarıda “Kahramanmaraş Dondurması, yalnızca Kahramanmaraş iline aittir ve Dünya çapında bilinmektedir, diğer hiçbir dondurmaya benzemezdir” şeklinde bir tescil mevcut mudur?” diye sormuştum.
İşte bu mühimdir.
Kahramanmaraş Dondurmasının tescili Ülke çapında geçerli olsa da bunu Dünya çapında geçerli hale getirmek gerekir.
Eğer bir ürün için “coğrafi işaret olarak tescili” o ürünün bir İl’e ait olduğunu tam olarak garanti etmiyorsa ya da Dünya çapında da bir tescil bu hususta gerekiyorsa İlimizin yetkililerine bir görev düşüyor.
Kahramanmaraş Dondurması Dünya çapında da, Avrupa Birliği genelinde de tescile kavuşturulmalıdır.
Peki bu hususta bir çalışma var mı?
İnşallah vardır.
Bu yazımızın sonunda Kahramanmaraş Dondurması İlimizin yansıtan en belirgin bir üründür.
Bu çok açık bir gerçektir.
Şimdi yazımızın sonunda başlıktaki ikinci soruya cevap verelim.
İkinci soru şöyle idi: Peki Kahramanmaraş İlindeKahramanmaraş Dondurması ismiyle yıllık (periyodik) ve geleneksel bir festival tertip edilmekte midir? Düzenli olarak her sene böyle bir festival düzenlenmekte midir?
Bu soruya Kahramanmaraş İlinden olmayanlar “elbette evet” diye cevap verebilirler. Ancak biz durumu bilen Kahramanmaraşlılar “maalesef hayır” diyoruz.
İnşallah yakın bir zamanda böyle bir festival başlatılır.
Haydi hayırlısı olsun.
Not: 2017 yılında 1’ncisi, 2018 yılında 2’ncisi yapılan Kahramanmaraş Dondurma Festivali geleneksel ve periyodik hale getirilememiştir.
Ahmet Sandal